KAATI ‘ ( Kağıt Oyma ) SANATI :
Kaynağı Uzakdoğu olan kaatı, kağıt veya deri üzerine çizilmiş yazı ve motifin özel bir keski ile oyularak başka bir zemin üzerine, nişasta ve su ile yapılan "muhallebi" adıyla bilinen özel bir yapıştırıcı ile yapıştırılması işlemidir. Kağıtta sabrını deneyen kişilere "katta" adı verilir.
Kağıt oyma işi yapılırken, eskilerin kullandıkları “ kalemtraş “ veya “ nevregen “ yerine “ kretuar “ adı verilen yeni keskilerden ve küçük kıvrık uçlu tırnak makaslarından yararlanılır.
Origami, trigami, ebrulu kağıtlar ve aherli renkli kağıtlar kullanılan malzemelerdendir.
Kaatı; yalın kat oyulabileceği gibi değişik renkdeki kağıtları üst üste yapıştırarak da oyulabilir. Böylelikle bir defada birkaç örnek birden kesilmiş olur. Oyulup çıkarılan motife “ erkek oyma “, oyulan kısma ise “ dişi oyma “ denilir.
Oymaları eski cilt kapaklarında, albümlerde, el yazmalarında ve hat levhalarda görebileceğimiz gibi, bazı yazı çekmecelerinde de manzaralar ve vazolu buketler şeklinde görmemiz mümkündür.
Tarihte önemli örnekleri ile karşımıza çıkan kağıt oymacılığı Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman devirlerinde parlak dönemler yaşamıştır.
XVI. yüzyıldan günümüze gelişerek ulaşmış olan kaatı, her çağın anlayışında kendisine yer bulmuş bir sanattır.
XVII. yüzyılda ülkemizi ziyaret eden batılı seyyahların satın aldıkları albümler aracılığı ile Avrupa’ya götürülen bu sanat dalı, orada da benimsenmiş ve
İngilizcede : paper filigre , paper-cut , silhouette-cutting
Almancada : silhoutten kunst , scherenschnitt
Fransızcada : L’art de la silhouette , decoupage
adları altında tanınmıştır.
Kağıt oyma sanatı dünyada başka başka ülkelerde de uygulama alanı bulmuştur.Bunların arasında aşağıdaki ülkelerde sıralanabilir.
Polonyada : wycinanki
Meksikada : papel picado
Hindistanda : sanjhi
Japonyada : monkiri
XVIII. yüzyılda diğer süsleme sanatları ile birlikte unutulmaya yüz tutan kaatı sanatını tekrar hayata geçiren ise; merhum Ord.Prof.Dr.A.Süheyl Ünver olmuştur. Bugün onun yetiştirdiği kişiler onun çizdiği yolda yeni öğrenciler yetiştirmektedir.
KAYNAK : Dürdane Ünver.